«Краіна страчвае магчымасці развіцця». Эканамісты пра тое, што будзе з цэнамі і заробкамі беларусаў у 2022 годзе
У 2022 годзе эканамісты не чакаюць росту рэальных заробкаў, якія разлічваюць з папраўкай на рост цэнаў. А інфляцыя, хутчэй за ўсё, не зменшыць тэмпаў. Пра гэта гаворыцца ў аналітычным матэрыяле «Экспертны погляд» BEROC (Кіеў), які пераказвае zerkalo.io.
Разрыў у заробках паміж Беларуссю і суседнімі краінамі павялічваецца
Нягледзячы на эканамічны рост на 2,3% у 2021 годзе, занятасць знізілася, адзначаюць аўтары аналізу, падкрэсліваючы, што гэта «дзіўны эканамічны факт».
«Найверагодней, ён тлумачыцца не толькі эканамічнымі фактарамі, — як, напрыклад, скарачэннем у будаўніцтве, а разам з ім зніжэннем заробкаў і занятасці — але збольшага і палітычнымі прычынамі, у першую чаргу міграцыяй», — кажа сааўтар аналізу акадэмічны дырэктар BEROC Кацярына Барнукова.
Рэальны рост заробкаў запаволіўся і па выніках года аказаўся досыць сціплым — на 2,7%. Для параўнання, у 2019 годзе пры росце ВУП на 1,4% рэальныя заробкі беларусаў павялічыліся на 6,5%. І нават у 2020-м пры скарачэнні ВУП на 0,7% іх рост быў 8,8%, звяртаюць увагу аўтары аналізу.
Павелічэнне заробкаў адбывалася нераўнамерна. У прамысловасці сярэдні заробак у рэальным выражэнні вырас на 9,5%, у будаўніцтве, як і ў бюджэтнікаў, ён практычна не змяніўся, а па раздзеле «Інфармацыя і сувязь» статыстыка зафіксавала зніжэнне на 5,3%.
У ахове здароўя зніжэнне было на 12,9%. У першую чаргу гэта выклікана памяншэннем «кавідных» надбавак, адзначана ў аналізе BEROC.
Атрымліваецца, што не ўсе ў краіне адчулі станоўчы ўплыў ад эканамічнага росту. У той жа час эксперты не чакаюць росту рэальных заробкаў у гэтым годзе, адзначаючы, што дзеянне санкцый можа нават прывесці да невялікага спаду.
«Вось толькі спад рэальных заробкаў на 2-3% у сярэднім будзе азначаць, што ў кагосьці яны знізяцца на 10-20%», — гаворыцца ў аналізе.
З-за павелічэння разрыву ў заробках паміж Беларуссю і некаторымі суседнімі краінамі эксперты прагназуюць, што да палітычнай міграцыі дадасца яшчэ і эканамічная.
«Гэта будзе вялікім выклікам для краіны з насельніцтвам, якое старэе», — адзначае Кацярына Барнукова.
Рост цэнаў у гэтым годзе будзе дастаткова высокім
Аднаўленне сусветнай эканомікі паскорыла інфляцыйныя працэсы ў многіх краінах. Летась гэта аказала станоўчы ўплыў на экспарт беларускай прадукцыі, але ў той жа час паўплывала на рост цэнаў на ўнутраным рынку. Будучы малой адкрытай эканомікай, Беларусь прыняла частку гэтай сусветнай інфляцыі. Узмацнілі яго высокія інфляцыйныя чаканні і імкненне дзяржавы штучна рэгуляваць цэнаўтварэнне.
«У выніку такіх захадаў Беларусь уваходзіць у лік краін, якія спрабуюць стрымліваць цэны, але ўсё адно атрымліваюць іх рост», — адзначае старшы навуковы супрацоўнік BEROC Леў Львоўскі.
Узровень інфляцыі ў Беларусі ў гэтым годзе працягне залежаць ад сітуацыі на сусветным рынку, захавання высокіх інфляцыйных чаканняў, павышэння падаткаў і дзеянняў МАРТ па рэгуляванні цэнаў. Значную ролю будуць аказваць дзеянні Нацбанка.
«У будучыні ёсць сур'ёзныя шанцы, што Нацбанк апынецца пад ціскам, у выніку чаго частка новага інвестыцыйнага цыклу будзе выканана за кошт незабяспечанай эмісіі, так як не будзе магчымасці крэдытавацца на рынкавых умовах», — лічаць эксперты.
Эканамісты адзначаюць, што нават пры ўдалай знешняй кан'юнктуры і спробах стрымліваць рост цэнаў у гэтым годзе наўрад ці атрымаецца ўкласціся ў прагноз у 6%. З улікам змяншэння сусветнай інфляцыі яна можа аказацца ў межах 10%, а ў выпадку запаволення беларускай эканомікі рост цэнаў можа быць каля 7—8%.
«Краіна страчвае магчымасці развіцця»
Перспектывы росту ў найбліжэйшай будучыні будуць залежаць ад магчымасцяў нарошчваць экспарт. А на яго ўсё больш уплываюць санкцыі і аднабаковыя захады, якія прымаюцца асобнымі краінамі, з-за якіх растуць выдаткі на лагістыку і юрыдычнае суправаджэнне.
У той жа час на эканоміку будзе ўплываць магчымасць прыцягваць фінансавыя рэсурсы з-за мяжы. Эканамісты мяркуюць, што ў выпадку негатыўных шокаў у Беларусі не застанецца крыніц фінансавання, акрамя Расіі. Гэта стварае дадатковыя рызыкі, таму што пры такім раскладзе ўмовы фінансавання выстройваюцца не на рынкавых прынцыпах, а залежаць ад палітычных дамоўленасцяў.
На эканамічны рост будзе ўздзейнічаць захаванне стабільнасці ў рэгіёне. А таксама любыя негатыўныя шокі, якія ўплываюць на Расію, таму што «такой прывязкі беларускай эканомікі да расійскай, як цяпер, не было ніколі», — адзначаюць аўтары аналізу.
Унутры краіны на перспектывы росту будзе ўплываць попыт. Зараз упэўненасць спажыўцоў у заўтрашнім дні знаходзіцца ў адмоўнай зоне, гэта значыць людзі ўспрымаюць рызыкі пагаршэння сітуацыі як высокія і з-за гэтага не павялічваюць спажыванне. Гэтак жа паводзяць сябе інвестары. У выніку краіна страчвае магчымасці развіцця, падкрэсліваюць эканамісты.
Каментары