«Атрымліваецца выгадна, плюс абсалютна экалагічны прадукт». Як сям'я з Бабруйска робіць бізнэс на баранах
Бабруйчане Іскендэр і Фаціма Іманавы каля сямі гадоў таму купілі ўчастак у вёсцы Міхалёва-1, што за 25 км ад Бабруйска. Там яны трымаюць атару авечак. Цяпер у іх 70 баранчыкаў, а нядаўна даходзіла да 170. Выданне «Вячэрні Бабруйск» даведалася, чаму менавіта бараны, ці клапатная гэта справа і наколькі яна выгадная.
Іскендэр родам з Азербайджана, у Беларусі жыве каля 8 гадоў. Цяпер яму 55. На радзіме ў яго быў свой завод па перапрацоўцы бавоўны. Пасля смерці першай жонкі мужчына, як сам ён прызнаецца, апусціў рукі. За некалькі гадоў страціў практычна ўсё.
А потым прыехаў у Беларусь да сябра, У Бабруйску на плошчы Перамогі пазнаёміўся з Фацімой і гэтае знаёмства яго вярнула да жыцця. Разам яны ўжо восем гадоў. Іх дачцэ Айшэн пяць гадоў, сыну Юсіфу — два з паловай. Зусім хутка чакаюць яшчэ адно дзіця.
Жонка родам з Оршы. Вучылася на мадэльера-канструктара, але перад абаронай дыплома каледж кінула. Жанчына прызнаецца, што заўсёды паважала культуру і традыцыі краін Каўказа. Па гэтай прычыне і сваё імя Ірына на Фаціму памяняла яшчэ ў 17 гадоў. Прапанову Іскандэр ёй зрабіў у першы ж дзень знаёмства, і яна пагадзілася.
«Бараніна — крыніца даўгалецця і мужчынскай сілы»
Пачыналі Іманавы з аднаго курдзючнага барана, потым дадаліся раманаўскія авечкі, за імі і ягняты. Чаму менавіта бараны?
«Неяк землякі-азербайджанцы спыталі, дзе можна купіць барана на шашлык, — успамінае Фаціма. — Мы зайшлі на рынак, бараніны нідзе няма. Вырашылі завесці аднаго маленькага баранчыка, пазней узялі яму дзяўчынку, потым яшчэ аднаго купілі. Паступова дайшло да 30 галоў, суседзі ўжо пачалі скардзіцца, тады мы і вырашылі купіць дом у вёсцы».
Да вартасцяў бараноў гаспадары адносяць непераборлівасць іх у доглядзе ў параўнанні з тымі ж каровамі. І з бараноў, кажуць, акрамя мяса і малака, можна браць воўну.
«Мяса барана вельмі карыснае, — дапаўняе Іскендэр. — Хто яго рэгулярна ўжывае, той не хварэе. Мы з дзяцінства выраслі на бараніне. Гэта крыніца даўгалецця і мужчынскай сілы. Бацька мой памёр у 120 гадоў, маці цяпер 115. Мама нарадзіла 11 дзяцей, мяне — у 60 гадоў. Мне цяпер 55, жонка на 26 гадоў маладзейшая, я старэйшы за цешчу на два гады!»
Вядома, не толькі бараніну мужчына лічыць асновай здароўя і даўгалецця, а ў цэлым натуральнае харчаванне. Ён кепска разумее, чаму большасць людзей у нас купляюць прадукты ў крамах, калі вакол так шмат пустой зямлі, на якой можна вырошчваць уласную сельгаспрадукцыю і разводзіць жывёлу.
І яшчэ, кажа ён, трэба больш працаваць фізічна, бываць на прыродзе, лячыцца натуральнымі сродкамі. Да прыкладу, той жа казіны тлушч выдатна здымае запаленне: «Калі масажаваць ім хворую спіну, чалавек праз два дні бегаць пачне».
«Мяшанцы» раманаўскай і курдзючнай пароды — найлепшы варыянт»
Цяпер у гаспадарцы ў Іманавых 70 бараноў. Асноўная іх частка — гэта «мяшанцы» раманаўскай і курдзючнай парод. Вопытным шляхам гаспадары прыйшлі да таго, што гэтая мяшанка з'яўляецца найлепшым варыянтам: раманаўская парода забяспечвае колькасць (2-3 ягняці адразу), а курдзючныя даюць добрае мяса.
«Калі трымаць чыста раманаўскую пароду, то трэба мінімум год, каб тушка была 20 кг, — тлумачыць Фаціма. — А пры такой мяшанцы, як у нас, ужо за тры месяцы ягня вырастае вагой да 15 кг, гэта значыць, да восені яно будзе 20 кг. Калі да восені іх рэалізаваць, то не трэба трымаць і карміць зіму. А да вясны будуць новыя. У цёплы час года нашы бараны нагульваюць вагу на пашы, з вясны да восені іх можна стабільна выкарміць на адной траве. Гэта атрымліваецца выгадна, плюс абсалютна экалагічны прадукт».
«Працы трэба будзе шмат і ўкладанняў таксама»
Сваіх бараноў Іманавы водзяць на пашу побач з вёскай. А ў двары для іх ёсць адмысловая агароджа. Каб не рабіць нязручнасцяў суседзям, Фаціма і Іскендэр вырашылі арандаваць асобнае памяшканне за вёскай, каб утрымліваць там сваю жыўнасць. Спачатку арандавалі былы свінакомплекс у Міхалёве, але цана аказалася занадта высокай для іх і яны адмовіліся. Цяпер узялі ў арэнду вялікі хлеў у будынку былой малочнай фермы ў суседняй вёсцы Узнога. Калі ўсё пойдзе паводле плану, то ў будучыні хочуць узяць у карыстанне і другі хлеў. А пакуль неабходна зрабіць рамонт у наяўным памяшканні.
«Працы трэба будзе шмат і ўкладанняў таксама, — кажа Іскендэр. — Па прыблізных падліках трэба ўкласці ў рамонт мінімум 5 тысяч даляраў, арэнда памяшкання абыходзіцца ў 120 рублёў на месяц. Прадалі ўжо 100 бараноў, каб пачынаць рамонт. Прапануем супрацоўніцтва тым, хто хоча трымаць авечак, кароў, але не мае для гэтага належных умоў. Мы гатовыя даць месца ў нашым памяшканні на ўзаемавыгадных умовах».
Для развіцця гаспадарам цяпер неабходныя вялікія ўкладанні. На жаль, крэдыт аформіць яны не могуць, бо Іскендэр — іншаземец, а Фаціма знаходзіцца ў дэкрэтным адпачынку. Таму Іманавы гатовыя прыняць фінансавую дапамогу на ўмовах супрацоўніцтва і агульнага вядзення спраў.
Побач з будынкам фермы ім выдзелілі 4 гектары зямлі для вядзення гаспадаркі на 10 гадоў без арэнднага кошту. Там яны могуць касіць сена, пасвіць жывёлу. Таксама гаспадарам далі ў арэнду тры гектары зямлі каля дома на 99 гадоў. Тут яны садзяць збожжавыя культуры.
А яшчэ козачкі, паўліны і… бавоўна
Акрамя авечак, у гаспадарцы ў Іманавых пару козачак, цялушак. Ёсць і некалькі паўлінаў, гэтая экзотыка пакуль чыста для любавання. Агародам яны асабліва не займаюцца, на ўсё не хапае часу і сіл. Ёсць думкі вырошчваць цюльпаны, ружы на продаж. Падумваюць рабіць азербайджанскія прысмакі, хлеб, але гэта пакуль у марах.
Сёлета гаспадары ўпершыню пасадзілі бавоўну, проста для эксперыменту. Калі атрымаецца, то будуць прасоўваць ідэю яе вырошчвання ў Беларусі.
«Нядаўна яшчэ і кавуны здаваліся для нас заморскай экзотыкай, а сёння іх многія вырошчваюць у гаспадарках, на асабістых участках», — усміхаецца Фаціма.
Працуюць Іманавы як ППГ (прыватная падсобная гаспадарка).
На продаж — ягняты, мяса і шкуры
Ці вартая аўчынка вырабу? Гаспадары кажуць, што так, але пры правільным падыходзе і не без працы, вядома.
«Такая мяшанка, як у нас — гэта выгадна, — кажа Фаціма. — Трымаць чыста раманаўскую пароду, якая набірае вагу цэлы год, — тады і выдаткі на ўтрыманне большыя. Купляць дарагіх племянных бараноў па 500-1000 даляраў за штуку на мяса — сэнсу няма, гэта будзе «залатое» мяса і яго ніхто не купіць.
Пачым бараны ад Іманавых?
Іманавы прадаюць трохмесячных ягнят па кошце ад 400 да 600 рублёў (у залежнасці ад племянных якасцяў).
Таксама прапануюць лішкі мяса — па 25 рублёў за кіло. Прадаюць толькі тушкамі па 12-15 кг. Неяк адкрывалі павільён на рынку «Паўночны» ў 6-м мікрараёне Бабруйска, але там справа не пайшла, закрылі. Цяпер прапануюць мяса па аб'явах на розных пляцоўках. Кажуць, пакупнікоў хапае. Звяртаюцца кліенты і з Мінска, Магілёва, Гомеля.
Прадаюць гаспадары шкуры бараноў па 50-70 рублёў за штуку — з іх атрымліваецца прыгожыя і цёплыя дыванкі.
Днямі Іманавы збіраюцца стрыгчы сваіх авечак. А вось што рабіць з воўнай, пакуль не вырашылі. Ці прымаюць яе дзесьці ў нас, высветліць не ўдалося. Везці кудысьці за сотні кіламетраў і здаваць за пару рублёў сэнсу няма — на бензін больш пойдзе. Вырашылі пакуль воўну апрацаваць і зрабіць для сябе матрац і падушкі, бо такія каштуюць вельмі дорага.
Даіць сваіх авечак Іманавы пакуль не спрабавалі. Кажуць, што іх малако добрае для сыроў і кісламалочных прадуктаў. Магчыма, у перспектыве і гэта асвояць.
Практычна з усім муж і жонка спраўляюцца самі. Толькі ўзялі пастуха, які цэлыя дні прыглядае за статкам. Памочнік Мікалай з Бабруйска жыве ў іх вясковай хаце. У горадзе ў яго неяк не склалася, а тут яму падабаецца.
Каментары