«Капітан Ваўканогаў уцёк»: забаронены расійскі фільм, які абавязкова глядзець ГУБАЗіКу
Фільм расказвае гісторыю капітана НКВД, чый аддзел у поўным складзе аказваецца там жа, дзе і іх ахвяры. Геніяльна знятае кіно з глыбокімі дыялогамі будзе цікавае як сучасным капітанам Ваўканогавым, так і іх ахвярам.
«Капітан Ваўканогаў уцёк» выйшаў не ў час, напрошваецца аналогія з беларускім «Купалам» — такое сёння проста не можа аказацца ў пракаце.
Дзеянне фільма разгортваецца ў Ленінградзе ў 1938 годзе.
Гістарычна адукаваны глядач і без дадатковых тлумачэнняў уявіць сабе ліпкую атмасферу ў дзяржаве, калі ўжо «яжоўскія» сталі класці «ягодаўскіх» у траншэі з прастрэленымі патыліцамі.
Так і капітан Фёдар Ваўканогаў — паважаны і паслухмяны супрацоўнік абласнога ўпраўлення ўнутраных спраў, падыходзячы да работы, становіцца сведкам самагубства свайго начальніка.
А падняўшыся ў кабінет, даведваецца, што ў ягоным упраўленні праходзіць «пераатэстацыя», з якой выкліканыя калегі ўжо не вяртаюцца.
Ваўканогаў супастаўляе падзеі, халадзее і вырашае ўцячы, разумеючы і свой далейшы лёс. Наўмысна не папярэджваючы свайго найлепшага сябра (адначасова — калегу), які потым будзе закатаваны і расстраляны.
На пошукі збеглага з табельнай зброяй капітана накіроўваецца новапрызначаны начальнік — маёр Галаўня з цалкам новым аддзяленнем супрацоўнікаў, набраных замест ранейшых.
Завязка фільма адбываецца ў момант, калі беспрытульнага Ваўканогава разам з іншымі бамжамі затрымліваюць спецслужбісты і, не апазнаўшы, вязуць, каб гэтыя маргіналы дапамаглі закапваць расстраляных у гэты дзень спецслужбістаў — як выявіцца, калег Ваўканогава.
Скончыўшы з такой работай, капітан бачыць галюцынацыю.
Ягоны найлепшы сябар Вераценнікаў вылазіць з брацкай магілы і перадае галоўнаму герою філасофскае пасланне з таго свету.
«Усе нашы — у пекле», — кажа ён сярод усяго. Бо тое, што яны рабілі, не даруецца. Але, маўляў, у Ваўканогава ёсць шанец.
Калі ён пакаецца ва ўсіх сваіх злачынствах супраць неіснуючых «ворагаў народа» і знойдзе чалавека, які шчыра даруе яму, то пекла можна будзе абмінуць.
Ваўканогаў не знаходзіць лепшага плана, чым дастаць справы, што па надуманых абвінавачаннях асабіста вёў, каб выбачыцца за несправядлівасць і папрасіць даравання хаця б у сваякоў гэтых людзей.
Нехта не вытрымлівае праўды, нехта замест даравання кляне, нехта здае Ваўканогава былым калегам.
Фільм насычаны моцнымі, вельмі рэдкай якасці для расійскага кіно дыялогамі.
«Ваш сын расстраляны…» — кажа Ваўканогаў бацьку адной са сваіх ахвяр.
«Няма ў мяне сына! Быў некалі, але цяпер няма. Стаў ворагам народа. Таму і добра, што расстралялі! Шкада, я гэтага не бачыў! Калі б можна было — я б яго сам расстраляў!» — кажа Ваўканогаву бацька адной з ягоных ахвяр, які глытае слёзы, але бачыць у беглым капітане правакатара.
Калегі выходзяць на след Ваўканогава, ідуць за ім па пятках.
Яму ўспамінаюцца фрагменты ранейшай службы.
«Як ты думаеш, чаму ўсе яны талдычаць, што невінаватыя?» — успамінаецца яму пытанне яго загінулага начальніка.
Ваўканогаў выдае метадычку: «Спадзяюцца сысці ад адказнасці».
Маёр называе яго дурным і тлумачыць, што іх ахвяры насамрэч невінаватыя, «але гэта толькі пакуль», яны стануць вінаватымі потым, калі пачнецца вайна, бо яны нелаяльныя, «а нехта і ўвогуле паляк». І таму яны іх «прафілактуюць» загадзя, а прызнанні выбіваюць, таму што СССР — прававая дзяржава, дзе нельга расстрэльваць ні за што.
Гэты бліскучы дыялог — адзін з самых моцных момантаў фільма.
Развязка будзе таксама небанальная. Фільм спадабаецца ўсім, хто любіць асэнсаванае і глыбокае кіно на складаныя тэмы.
«Капітан Ваўканогаў уцёк» зняты рэжысёрамі Наташай Мяркулавай і Аляксеем Чупавым, гэта сувытворчасць Расіі, Эстоніі і Францыі.
Фільм быў прэзентаваны на Венецыянскім кінафестывалі ў 2021 годзе, атрымаў прыз глядацкіх сімпатый на фестывалі «Кінатаўр», шэраг іншых прэмій і ўзнагарод. Але яго прэм'ера, запланаваная ў Расіі на восень 2022 года, так і не адбылася.
Рэкамендуецца да прагляду ўсім беларускім сілавікам.
Чытаць таксама:
Што паглядзець. «Нолі» (Nolly) — гісторыя легенды брытанскага ТБ
«Наступную серыю я б рабіў пра Бяляцкага». Што чуваць пра серыял «Акрэсціна»?
-
Фільм «Пад шэрым небам», дзе прататыпам стала Кацярына Андрэева, выходзіць у польскі пракат
-
Што за расійскі серыял «Аўтсорс», пра які ўсе гавораць? У ім паказваюць, як «часам не да законаў»
-
«Купляй танна яго карціны, праз 10 гадоў ён стане сусветна вядомым!». Якім паказаны Хаім Суцін у фільме, які зняў Джоні Дэп?
Каментары