Што за расійскі серыял «Аўтсорс», пра які ўсе гавораць? У ім паказваюць, як «часам не да законаў»

«Аўтсорс» — экранізацыя аповесці Дзяніса Драгунскага «Дачка ваеннага пенсіянера». Савецкі пісьменнік і прататып героя «Дзяніскіных расказаў» прыдумаў сюжэт, у якім турэмшчыкі саступаюць ролю ката ў смяротным пакаранні сваякам тых, хто пацярпеў ад учынкаў злачынцы. Такая сацыяльная справядлівасць існуе не бясплатна, а за сотні даляраў, што трапляюць у кішэні галодных расійскіх турэмшчыкаў.

Гэтую ідэю ў «Аўтсорсе» прасоўвае Косця Волкаў, малады наглядчык. Яго грае акцёр Іван Янкоўскі (адна з нядаўніх яго роляў — Вова Адыдас у серыяле «Слова пацана»). На двары 1996-ты — праз некалькі гадоў у Расіі ўвядуць мараторый на смяротнае пакаранне, але пакуль яшчэ ў расійскіх турмах адбываюцца расстрэлы.

У адну з такіх турмаў пераводзяць працаваць і Косцю. Спачатку хлопец робіць уражанне нават мякчэйшага за яго калег: напрыклад, калі серыйны забойца пакутуе ад колікаў, ён патрабуе, каб лекар дапамог яму. Але пазней аказваецца, што Косця вытрымана і ледзь не абыякава выконвае прысуды, у тым ліку і тыя, якія ён вынес без аніякага ўдзелу суда.

Хлопец па-свойму ўспрымае справядлівасць, чым нагадвае больш класічнага героя 90-х, Данілу Багрова з «Брата». Як і Даніла, Косця пераняў ад сваёй пакалечанай радзімы не сацыяльныя бонусы ці грамадскую адказнасць, не надта магчымыя ў 90-я, а ўменне забіваць. Як і Багроў, Косця — добры сябар, здольны дапамагчы ў цяжкай сітуацыі, здольны спачуваць і вучыць гэтаму іншых, але калі свет падзяляецца на сваіх і іншых, ён абірае сябе і тых, хто блізка, а з астатнімі гатовы распраўляцца.

Таму і не дзіва, што ідэя падзарабіць за кошт тых, каму і так не жыць, аказалася Косці блізкай. Зрэшты, у хлопца дома жонка і дачка, ды кожнаму з турэмшчыкаў патрэбныя грошы — на двары галодныя 90-я. Вось яны і пагаджаюцца, каб ім заплацілі за магчымасць пусціць тую самую кулю ў патыліцу забойцы.

Усё гэта назвалі бізнэс-тэрмінам «аўтсорс», то-бок працай, якую арганізацыя не выконвае сама, а перадае іншым асобам. З аднаго боку, гэта рэверанс у бок паўсюднага капіталізму, калі таварна-грашовыя адносіны пачалі рэгуляваць нават пытанні старой добрай помсты і гонару. 

А з іншага боку, гэта пра тое, каб за модным і прыгожым эўфемізмам схаваць страшную сутнасць і самой справы, і ўсяго свайго жыцця, бо крывавыя грошы за «аўтсорс» аказаліся такімі дарэчнымі ўсім, хто іх атрымаў. Людзі не робяцца звярамі проста так, іх да такога даводзіць страшнае жыццё, а жыццё ў расійскай глыбінцы 90-х іншым і не назавеш.

Павялічыць

Серыял дае магчымасць паразважаць пра смяротнае пакаранне. Камусьці можа быць проста рабіць высновы, калі гаворка пра серыйнага забойцу — маўляў, сваякі ахвяраў яго б і самі разарвалі на кавалкі, толькі дайце ім такую магчымасць. А што казаць пра лекара, які па-свойму шкадаваў невылечна хворых пацыентаў і дапамагаў ім сыходзіць у лепшы свет? Ці пра расійскі суд — калі невядомым людзям у мантыях чамусьці можна асуджаць на смерць, то ці не больш даверу будзе тады, калі ты сам выносіш такі «прысуд» і ведаеш, чаму гэта робіш?

У «Аўтсорсе» старанна ўзноўлена эстэтыка 90-х — ад постсавецкіх кватэр і абадраных сцен у грамадскіх будынках да крыклівага макіяжу і калготак у сетачку. Але ярчэй за візуальнае аказваюцца норавы таго часу, калі згвалтаванне робіцца праблемай самой жанчыны, а станоўчы аналіз на ВІЧ можа перакрэсліць усё жыццё. 

Павялічыць

Гэты серыял пра час пераменаў выйшаў тады, калі і Расія, і Беларусь зноў стаяць на ростанях. Як і ў 90-я, мы бачым, што «часам не да законаў», вось толькі цяпер такая рыторыка ідзе ад самой дзяржавы.

«Аўтсорс» дапамагае адрэфлексаваць тое крызіснае мінулае, тым больш што крызісныя часы аднолькава змяняюць людзей — прымушаюць іх выжываць, і нярэдка любым коштам, нават калі не ідзе гаворкі пра жахі расійскіх 90-х.

• 4
• 4
• 0
• 12
• 1
• 0
• 0
• 0