«Літва — зона камфорту». Як 21-гадовая беларуска бясплатна вучыцца ў тэхнічным універсітэце і працуе ў IT
Марыі — 21 год, яна беларуска і студэнтка Віленскага тэхнічнага ўніверсітэта. А яшчэ Марыя вось ужо паўтара года працуе ў мясцовай IT-кампаніі. Devby.io распытаў яе пра тое, як паступіць у літоўскую ВНУ без аплаты і як сумяшчаць працу з вучобай.
«Мяне прынялі на праграму, якая мяне цікавіла. І яна звязаная з IT»
— Адразу пасля школы я паступіла ў БДУ на эканамічны факультэт, але ўжо праз год забрала дакументы і пераехала ў Вільню (яшчэ ў школе здала IELTS).
Было некалькі варыянтаў, дзе вучыцца, — я падавалася ва ўніверсітэты ў розных краінах і нават атрымала чатыры «оферы». Тут, напэўна, варта заўважыць: саміх ВНУ было няшмат, бо нават падавацца нятанна. Амаль у кожным універсітэце ёсць registration fee — гэта значыць, каб проста падаць заяўку, трэба заплаціць каля 100 еўра. Таму я вельмі ўважліва выбірала ВНУ і праграмы.
Чаму я ў выніку зрабіла выбар на карысць Віленскага тэхнічнага ўніверсітэта:
- тут мяне прынялі на праграму, якая мяне цікавіла, і яна звязаная з IT, як я і хацела першапачаткова;
- мне зацвердзілі фінансаванне навучання на 100%;
- плюс маральны момант: паколькі Вільня знаходзіцца зусім недалёка ад Мінска, не было адчування, што з’язджаю кудысьці «за трыдзевяць зямель». Дзякуючы гэтаму мне было прасцей вырашыцца на пераезд.
Зразумела, сюды ж варта дадаць, што па заканчэнні вучобы я атрымаю еўрапейскі дыплом. А таксама тое, што ў Літве хуткімі тэмпамі расце і развіваецца IT-супольнасць: сюды пераехалі некаторыя беларускія кампаніі, ёсць офісы мясцовых і міжнародных кампаній.
У мяне не было знаёмых у Літве на той момант, але я пачытала водгукі ў інтэрнэце — і высветліла, што тут можна працаваць падчас вучобы: гэта было вельмі важна для мяне.
«Пры роўных балах залічаны будзе той кандыдат, у якога лепшае матывацыйнае пісьмо»
Не ведаю, як цяпер абітурыенты з Беларусі пераязджаюць у Літву, але яшчэ ў 2021 годзе ўсім спакойна адкрывалі студэнцкую візу: дастаткова было запрашальнага пісьма ад універсітэта. Ужо на месцы я падалася на дазвол на жыхарства — і, у прынцыпе, на гэтым усё.
Я пераязджала па гранце, які цалкам пакрываў кошт майго навучання (цэны выраслі, цяпер навучанне па маёй спецыяльнасці каштуе 4,5 тысячы еўра ў год).
Каб паступіць у беларускую ВНУ, трэба здаць іспыты — і цябе залічаць па колькасці набраных балаў. Каб цябе прынялі ва еўрапейскі ўніверсітэт, трэба напісаць матывацыйны ліст і, магчыма, яшчэ адзін — на стыпендыю (як было ў мяне). Спатрэбіцца таксама прыкласці рэкамендацыйныя лісты ад выкладчыкаў і людзей, з якімі ты працаваў або ўдзельнічаў разам у якіх-небудзь праектах.
Так, высокі бал атэстата будзе мець значэнне, але пры роўных балах на праграму будзе залічаны той кандыдат, у якога лепшае матывацыйнае пісьмо. Яны і самі кажуць: «Нам важны сам чалавек, а не лічбы». Гэта, з аднаго боку, робіць працэс прыёму больш суб’ектыўным, а з другога — так усё ж правільней.
Як я ўжо згадвала, я падавала дзве асобныя заяўкі: адну — на паступленне, і другую — на стыпендыю. Віленскі тэхнічны ўніверсітэт прапаноўваў дзве опцыі: можна было падацца на стыпендыю ў 50% кошту навучання, а можна — на 100%.
Канкрэтна ў маім выпадку ВНУ пакрывае толькі кошт навучання — ніякіх дадатковых выплат у выглядзе стыпендыі я не атрымліваю. Але мне прадаставілі месца ў інтэрнаце — і гэта выдатна, улічваючы, колькі каштуе арандаваць кватэру ў Вільні.
Кошт месца ў інтэрнаце залежыць:
- ад самога інтэрната — іх тут шмат, усе розныя. А калі табе раптам не хопіць месца ў інтэрнаце пры тваім універсітэце, адміністрацыя прадаставіць месца ў інтэрнаце іншага ВНУ — тут гэта нармальная практыка;
- ад пакоя — хтосьці жыве ўдвух у пакоі, у кагосьці пакоі разлічаныя на трох чалавек.
Сярэдні кошт — 150-190 еўра ў месяц, я плачу 150. Так, гэта даражэй, чым у Мінску, але здымаць кватэру ў Вільні яшчэ даражэй. За «камуналку» студэнты не плацяць — яна ўжо ўключаная.
«Ніхто не бачыць праблемы ў тым, што стажоры — яшчэ студэнты: яны гатовыя навучаць»
Пытанне, працаваць падчас вучобы ці не, перад мной нават не стаяла: я разумела, што павінна пачаць як мага раней. Знайсці працу атрымалася ўжо пасля першага курса. Да гэтага ў мяне былі стажыроўкі.
Студэнтаў гатовы браць як кампаніі з беларускімі каранямі, так і філіялы міжнародных кампаній. І ніхто не бачыць праблемы ў тым, што стажоры — яшчэ студэнты: яны гатовыя навучаць.
Я вучуся на англійскай мове. Не магу сказаць, што адсутнасць у мяне літоўскай мовы грае вялікую ролю: мне ні разу не адмовілі толькі таму, што я не размаўляю па-літоўску.
Я ў CV не паказваю інфармацыю аб грамадзянстве. Я лічу так: калі ты знаходзішся ў краіне і ў цябе ёсць дазвол на працу тут, то, у прынцыпе, асноўная праблема для працадаўцы вырашана.
«Не патрабуюць сядзець на 100% пар. Галоўнае — паказваць, што ты рэальна вучышся і ўсё здаеш»
У маёй ВНУ навучальная нагрузка арганізавана так, што сумяшчаць працу з вучобай рэальна.
Калі я вучылася ў Беларусі, вучоба займала ўвесь мой час — не магу ўявіць, як бы я магла яшчэ і працаваць. А тут пасля першага курса лекцый не так шмат, у цябе ўсё больш практыкі, нейкіх групавых праектаў — перад табой ставяць больш рэальных задач.
Момант, які падабаецца: многія выкладчыкі працуюць па спецыяльнасці, якую выкладаюць.
У цэлым пераезд сюды быў велізарнай магчымасцю для мяне. Літва стала зонай камфорту. Але не выключаю, што ў будучыні выберу нешта яшчэ.
Я не раз чула ад выкладчыкаў: «Так, мы разумеем, паспрабуем арганізаваць усё так, каб усім было зручна» — гнуткасць у вучобе тут часта працуе на дамоўленасцях.
Некаторыя выкладчыкі самі прапануюць зрабіць свае заняткі дыстанцыйнымі. Часта з імі можна дамовіцца аб пераносе тэрміну здачы праекта або экзамену, аб навучанні часткова анлайн. У іх значна больш гнуткі падыход, чым у беларускіх ВНУ. Ніхто не патрабуе, каб ты сядзеў на 100% пар. Галоўнае — паказваць, што ты сапраўды вучыцца і ўсё здаеш — пры адказных адносінах праблем не будзе.
Як паказвае вопыт — як мой уласны, так і многіх маіх знаёмых, працадаўца таксама разумее, што студэнту трэба вучыцца. Не скажу, што студэнтам робяць паслабленні, хутчэй — ідуць насустрач. У іх звычайна досыць гнуткі працоўны графік.
Мне, напрыклад, у гэтым плане пашанцавала: усе ўсё разумеюць, да многіх рэчаў ставяцца лаяльна.
Так, вядома, працадаўца чакае адказнага стаўлення да працы, але яго падтрымка адчуваецца. І гэта нават проста маральна дапамагае.
Я магу забраніраваць у календары 1,5 гадзіны — і пазначыць, што ў мяне ў гэты час пара, а потым вярнуся і дапрацую.
Часам мой працоўны дзень пачынаецца ў 7:00 — спачатку я еду на працу, потым ва ўніверсітэт, а затым вяртаюся ў офіс.
Так бывае ў тыя дні, калі ў мяне здача лабараторных работ або экзамен. Пры ўсім пры гэтым ніхто не гоніць у офіс — у нас гібрыдны графік, але я сама аддаю перавагу працаваць там, таму што гэта камфортней, чым з дому (г.зн. з «інтэрната»).
«Большасць замежнікаў працуе з 2 курса, каб да заканчэння было 1,5 года досведу»
Перш чым знайсці працу, я прайшла дзве стажыроўкі. Першая была аплатнай — я працавала ў банку.
Другая неаплатная — у кампаніі з беларускімі каранямі, але яна была значна бліжэй да таго, з чым я працую зараз. І мне сапраўды падабалася — тады я зразумела, што мне хацелася б менавіта гэтым займацца.
Вядома, усё гэта вельмі дапамагло, калі я шукала працу — тут таксама пры падачы на junior-пазіцыі пажадана мець хоць мінімальны вопыт.
Працаваць full-time у сваёй кампаніі я пачала з ліпеня 2023 года.
Праз 1,5 года я вырасла як спецыяліст. Калі першы час табе нешта даюць з асцярожнасцю: «На, ідзі пачытай!»— то з цягам часу задачы сталі ўскладняцца, з’явілася больш абавязкаў і адказнасці.
Вядома, кампанія падтрымлівае рост маіх навыкаў — і ў цэлым дапамагае іх пашыраць.
Гэты год у мяне апошні ва ўніверсітэце. І паколькі ў Літве няма такой працэдуры, як размеркаванне пасля ВНУ, — для мяне гэта яшчэ і магчымасць працаваць адразу пасля таго, як я атрымаю дыплом.
Я не магу казаць за студэнтаў-літоўцаў, аднак большасць замежнікаў працуе з другога курса, каб да заканчэння ўніверсітэта было як мінімум 1,5 года стабільнага досведу ў кампаніі(-ях).
Бо ў адваротным выпадку ў адзін цудоўны дзень ты з’едзеш з інтэрната — і ўсё: трэба плаціць за здымную кватэру, на нешта жыць, а на зарплату junior'а гэта рабіць вельмі складана.
На якія зарплаты могуць разлічваць junior'ы без вопыту? Ад 1400-1500 еўра gross, гэта значыць «на рукі» — 850-900 еўра.
Максімум, які я сустракала, — 2000 еўра да выліку падаткаў.
Але такіх вакансій можна літаральна пералічыць па пальцах, і патрапіць туды вельмі складана.
«Трэба браць па-максімуму тое, што прапануе ўніверсітэт, — спатрэбіцца»
Зараз я не хаджу на сумоўі, аднак сачу за тэндэнцыямі, каб разумець, якія навыкі запатрабаваныя на рынку, і цвяроза сябе ацэньваць. Я хачу расці ў сваёй кампаніі — мяне ў ёй усё задавальняе.
Што да далёкіх планаў, то павінна сказаць, што ў цэлым пераезд сюды быў велізарнай магчымасцю для мяне.
Я не спяшаюся нешта мяняць, пакуль збіраюся асесці тут. Для мяне Літва стала зонай камфорту. Але не выключаю, што ў будучыні выберу нешта яшчэ.
Аб куплі нерухомасці і іпатэцы ў Літве я не думала — у 21 мала хто пра гэта задумваецца, мне здаецца. Спытайце мяне пра гэта гадоў праз 5.
На заканчэнне я б яшчэ вось што хацела сказаць: навучаючыся ў еўрапейскай ВНУ, трэба браць па-максімуму тое, што прапануе табе ўніверсітэт, — таму што ўсё гэта табе спатрэбіцца.
Практычна ўвесь час, што я тут вучылася, у мяне былі стажыроўкі і праца, — але нягледзячы на гэта я старалася прымаць удзел у ўніверсітэцкіх актыўнасцях.
Напрыклад, я ўдзельнічала ў міжнародным праекце сярод студэнтаў — мы вырашалі задачы для бізнэсу, першы тыдзень правялі ў Славеніі, потым некалькі месяцаў працавалі дыстанцыйна з хлопцамі з розных універсітэтаў у розных краінах, а заключны тыдзень быў у Вільні. Таксама пасля трэцяга курса я на тыдзень ездзіла па стыпендыі Erasmus у летнюю школу ў Партугаліі.
Каментары