Зарабіў, вярнуўся, перамог. Хто такі Фрыдрых Мерц, які стане новым канцлерам Германіі

Вяртанне забытага Мерца

У 2018 годзе, калі Фрыдрых Мерц вырашыў вярнуцца ў вялікую палітыку і балатавацца ў спадкаемцы Ангелы Меркель, ён лічыў дарэчным у пачатку прэс-канферэнцыі нагадаць журналістам, што яго прозвішча, хоць і гучыць таксама, як месяц сакавік, пішацца па-нямецку інакш: Merz, а не März.

Між тым, усяго за паўтара дзесяцігоддзі да гэтага Мерц быў адной з вядучых фігур у апазіцыйным тады ХДС/ХСС і змагаўся за лідарства з Ангелай Меркель (урад плануюць сфармаваць да Вялікадня).

Зараз, у 69 гадоў, Мерц нарэшце дасягнуў вяршыні ў нямецкай палітыцы: калі не здарыцца нічога надзвычайнага, ён стане новым канцлерам Германіі.

Мерц, які шэсць гадоў таму вярнуўся ў палітыку, класічны правы ліберал, які выступаў за спрашчэнне падатковай сістэмы і за абмежаванне іміграцыі, адразу стаў самым папулярным кандыдатам на пасаду наследніка Меркель сярод звычайных членаў ХДС, але партыйны істэблішмент двойчы «пракатваў» яго на выбарах лідара.

Спачатку, у 2018 годзе, лідарам партыі абралі стаўленіцу Меркель — Анегрэт Крамп-Карэнбаўэр, затым, у 2021 годзе, Арміна Лашэта.

У 2021 годзе гэтыя бескаляровыя дзеячы — разам з Меркель, якая заставалася канцлерам — давялі ХДС да паразы на выбарах, і партыя, нарэшце, з трэцяй спробы абрала лідарам Фрыдрыха Мерца.

Якую палітыку будзе весці Мерц, калі ўзначаліць урад Германіі?

Перш за ўсё, трэба нагадаць, што гэтая палітыка будзе моцна залежаць ад дамоўленасцей з будучымі партнёрамі па ўрадавай кааліцыі.

Па-другое, заявы палітыка-апазіцыянера і дзеянні таго ж палітыка на дзяржаўнай пасадзе могуць адрознівацца і вельмі часта адрозніваюцца — па розных аб'ектыўных прычынах.

Улічваючы гэтыя змены, варта ацэньваць погляды і заявы будучага новага канцлера Германіі.

Ракеты для Украіны

За апошнія два гады Мерц, будучы апазіцыянерам, крытыкаваў Олафа Шольца за нерашучасць у дапамозе Украіне і разам з іншымі палітыкамі, не з Сацыял-дэмакратычнай партыі Шольца, заклікаў даць Украіне ракеты Taurus.

У кастрычніку ў тэлевізійным інтэрв'ю ён зноў сказаў, што на месцы Шольца даў бы ўкраінцам гэтыя ракеты — «але не проста так», а спачатку дамовіўшыся з Вялікабрытаніяй і Францыяй аб адзінай палітыцы адносна ракет і патрабуючы ад Пуціна спыніць удары па ўкраінскай інфраструктуры.

Павялічыць

«Я б сказаў так: калі ўдары не спыняцца, то першым крокам будзе адмена ліміту на далёкасць удараў (ў глыбіню тэрыторыі Расіі). А другім крокам будзе пастаўка Taurus. І тады няхай Пуцін вырашае, як далёка ён хоча зайсці ў эскалацыі ў гэтай вайне», — сказаў Мерц.

Вялікабрытанія і Францыя пастаўляюць Украіне крылавыя ракеты Storm Shadow/SCALP, заяўленай далёкасцю да 250 км, а нямецкія крылавыя ракеты Taurus маюць далёкасць да 500 км.

9 снежня Мерц другі раз за вайну прыехаў у Кіеў і запэўніў прэзідэнта Зяленскага, што па-ранейшаму ўсебакова падтрымлівае Украіну, а таксама паведаміў, што прапануе стварыць новы саюз найбуйнейшых еўрапейскіх саюзнікаў Украіны — або, для пачатку, хаця б кантактную групу — каб вырабіць агульны погляд на будучы мір ва Украіне.

У гэтую групу, мяркуе Мерц, маглі б увайсці Германія, Францыя, Польшча і Вялікабрытанія.

Пры гэтым Мерц імкнуўся паказаць, што, заклікаючы да міру, ён зусім не жадае, каб Украіна ва ўсім саступіла патрабаванням пуцінскай Расіі.

«Вайна ва Украіне павінна скончыцца як мага хутчэй. Пуцін пойдзе на перамовы, толькі калі Украіна будзе здольная абараняцца», — заявіў Мерц у Кіеве.

130 мільярдаў на абарону

Фрыдрых Мерц, як і многія еўрапейскія палітыкі, кажа, што Еўропа павінна быць гатова да ізаляцыянісцкай палітыкі Дональда Трампа і ўвогуле здольная абараніць сябе ад расійскай пагрозы. Але ён, у адрозненне ад многіх, абяцае хутка павялічыць ваенныя выдаткі.

Паводле меркавання лідара ХДС, ваенныя выдаткі ў 2% ад ВУП — даўно ўсталяваны ў НАТА нарматыў, да якога Германія дабралася толькі ў гэтым годзе — гэта занадта мала, патрэбна не менш за тры працэнты, прытым у самы бліжэйшы час.

Тры працэнты ВУП Германіі — гэта, па стане на цяпер, прыкладна 134 мільярды даляраў або 127 мільярдаў еўра.

Расія, казаў Мерц у кастрычнікавым інтэрв'ю, узбройваецца такімі тэмпамі, што зможа напасці на краіну НАТА праз пяць—восем гадоў.

Зачыніць мяжу для нелегалаў

У пытанні аб іміграцыі Фрыдрых Мерц відавочна спадзяваўся адабраць галасы ў галоўнага суперніка, антыімігранцкай партыі «Альтэрнатыва для Германіі»: ён заклікае да рашучага павароту ад палітыкі адкрытых дзвярэй, якую пачала яго папярэдніца на пасадзе лідара ХДС — Ангела Меркель, і якую працягвае цяперашні ўрад.

«Трэба нешта рабіць на межах Германіі, і наша прапанова — пачаць разварочваць людзей на мяжы неадкладна, не адкладваючы. Мы ведаем з 2015 года, што гэта юрыдычна магчыма, і цяпер, у 2024-м, мы павінны, нарэшце, засяродзіцца і зрабіць гэта», — кажа Мерц.

Пры гэтым супрацоўнічаць і, тым больш, ствараць урадавую кааліцыю з «Альтэрнатывай», якая заняла на выбарах другое месца пасля ХДС/ХСС, Мерц рашуча адмаўляецца.

Па выніках выбараў Мерцу, даволі магчыма, прыйдзецца фарміраваць кааліцыю з сацыялістамі Шольца. У нулявыя гады Фрыдрых Мерц быў адным з галоўных прыхільнікаў канцэпцыі «Leitkultur» — «вядучай культуры». Гэта канцэпцыя, у адрозненне ад палітыкі мультыкультуралізму, прадугледжвае, што ў Германіі існуе вядучая культура — нямецкая, са сваімі традыцыйнымі каштоўнасцямі (у тым ліку ліберальнымі), і яна павінна мець прыярытэт перад культурамі імігранцкіх супольнасцей.

Праз год пасля сыходу Мерца з палітыкі Ангела Меркель прызнала, што палітыка мультыкультуралізму ў Германіі правалілася.

Біяграфія і вяртанне ў палітыку

Фрыдрых Мерц, юрыст па адукацыі, яшчэ 35 гадоў таму, у 1989 годзе, стаў дэпутатам Еўрапарламента ад ХДС, у які ён уступіў яшчэ ў юнацтве.

Пяць гадоў пазней, у 1994 годзе, ён стаў дэпутатам Бундэстагу.

У 2000 годзе, калі канцлерам быў «сябар Пуціна», сацыяліст Герхард Шродэр, а апазіцыйны ХДС узначаліў Эдмунд Штойбер, Мерца абралі старшынёй фракцыі ў Бундэстагу.

Яго тады лічылі адным з самых верагодных наследнікаў Штойбера, але ў рэшце рэшт барацьбу за гэту спадчыну выйграла Ангела Меркель. Пасля новай паразы сацыялістаў на пазапланавых выбарах 2002 года Меркель узначаліла і партыю, і фракцыю, а Мерца адсунула ў свае намеснікі.

Больш левая, чым у Мерца, ідэалогія Меркель урэшце прынесла партыі поспех: у 2005 годзе ХДС/ХСС перамог і вярнуўся ва ўладу. Мерц жа паступова спыніў барацьбу за лідарства і ў 2009 годзе, у 55 гадоў, зусім сышоў з палітыкі — працаваць па сваёй спецыяльнасці карпаратыўнага юрыста.

Мерц быў дарадцам і членам радаў дырэктараў некалькіх буйных кампаній і зараз, як мяркуе нямецкая прэса, з'яўляецца вельмі і вельмі забяспечаным чалавекам.

У 2018 годзе, калі 63-гадовая Меркель абвясціла пра намер пайсці на пенсію і для пачатку пакінуць пасаду кіраўніка партыі, 62-гадовы Мерц вырашыў вярнуцца і заняць яе месца.

Гэта ўдалося з трэцяй спробы. Пры гэтым сярод звычайных членаў партыі Мерц няспынна быў самым папулярным з кандыдатаў у лідары, але двойчы кіраўніка партыі выбіралі не ўсе члены ХДС, а дэлегаты партыйнага сходу, і гэты партыйны эстэблішмент у першы раз прагаласаваў за вылучаную Ангелай Меркель Анегрэт Крамп-Карэнбаўэр, а калі яна не справілася і сышла, то выбраў ёй на замену кіраўніка ўрада зямлі Паўночны Рэйн — Вестфалія, Арміна Лашэта.

Толькі пасля паражэння на выбарах Бундэстага восенню 2021 года кіраўніцтва ХДС вырашыла аддаць права выбару лідара ўсім членам партыі — і тут Мерц выйграў у двух супернікаў з разгромным лікам, сабраўшы 62% галасоў.

• 17
• 0
• 0
• 1
• 0
• 0
• 0
• 0