У Аляксандра Чарнухі днямі выходзіць новая кніга. Пра што гэтыя апавяданні?
Аўтар «Свінняў» Аляксандр Чарнуха выпускае новую кнігу пад назвай «Гвалт» — і абяцае, што гэта будзе зусім іншая гісторыя. Распыталі пісьменніка падрабязней, чаго чакаць ад новага выдання і наколькі паспяховым аказаўся выпуск мінулай кнігі.
Строга кажучы, у «Гвалце» не адна гісторыя: гэта дзесяць асобных апавяданняў, розныя і па тэмах, і па стылі. Але іх аб’ядноўвае тое, што ўсе гэтыя сюжэты датычныя гвалту ў розных яго відах.
У адрозненне ад «Свінняў», новая кніга не мае ў сабе нічога смешнага — гэта размова на зусім іншыя тэмы, кажа Чарнуха:
«Гвалт можа тычыцца смяротнага пакарання, пра якое напісанае адно з апавяданняў, а можа тычыцца кэнсэлінгу, як у іншым апавяданні. Яны напісаныя ад імя розных персанажаў, напрыклад, ад імя дзяўчыны, мужчыны, дзіцяці.
Яны склаліся ў кніжку, у якой кожны можа знайсці нешта сваё. Камусьці спадабаецца апавяданне «Коцікі» — яно больш лірычнае і, мне падаецца, самае светлае ў гэтай кнізе. Камусьці можа спадабацца нешта змрочнае кшталту апавядання «Глобстэр» ці «Чарапаха».
Цэнтральнай думкай кнігі Аляксандр называе ідэю, што гвалт ёсць часткай чалавечай прыроды і кожны чалавек — адначасова і ахвяра, і гвалтаўнік. Апавяданні даследуюць прыроду гэтага гвалту, і пісьменніку хацелася б запусціць дыскусію ў грамадстве.
Першым з дзесяці апавяданняў кнігі стала «Рука» — гэты твор Аляксандр называе апошнім у сусвеце «Свінняў». Гэта гісторыя пра памерлага чыноўніка, якога выкопваюць з труны і ставяць перад публікай, каб ён зрабіў важную прамову.
Ёсць у «Гвалце» апавяданне, якое стала для Аляксандра вельмі асабістым:
«Яно пра маю маці, якая ў 2016-м памірала ад цяжкай хваробы. Мне было вельмі складана пісаць гэтае апавяданне, бо той перыяд быў самым цяжкім у маім жыцці: паралельна з тым, што хварэла маці, у мяне адбываліся суды. Гэта былі суды з медычным цэнтрам, дзе лячылася дзяўчына, у якой своечасова не дыягнаставалі рак — на інтэрв'ю да мяне яна прыйшла з 4-й стадыяй хваробы.
Я тады працаваў журналістам у «Анлайнеры» і напісаў пра гэтую дзяўчыну тэкст. За гэта на мяне і на выданне, у якім я працаваў, падаў у суд доктар з таго медычнага цэнтра. Ужо калі быў пададзены пазоў, высветлілася, што гэты ж самы доктар 20 гадоў таму рабіў аперацыю маёй маці, магчыма, выратаваў яе. Я штораніцу прачынаўся ў аддзяленні хіміятэрапіі — спаў у калідоры, каб дапамагаць маці. А потым ехаў у суд, каб судзіцца з доктарам, які рабіў ёй калісьці аперацыю. Суд мы выйгралі — гэта здарылася ўжо пасля таго, як не стала маці, а пасля і гераіні майго тэксту».
Яшчэ адно складанае апавяданне — «Чарапаха». Гэта пераасэнсаванне гісторыі дзяўчынкі з Самалі, якую згвалтавалі вайскоўцы, а пасля ёй жа за гэта прысудзілі смяротнае пакаранне праз публічнае забіванне камянямі на стадыёне.
На кнігу ў Аляксандра сышло больш за год. Але ён удакладняе, што пісаў апавяданні вельмі расцягнута ў часе — маўляў, гэта не тая праца, калі ты сядзіш і пішаш цэлымі днямі, ёсць і іншыя праекты. Апошнія з апавяданняў былі дапісаныя ў лістападзе-снежні 2024-га.
Чарнуха расказвае, як шукаў шляхі выпусціць кнігу. Спачатку двойчы падаваў заяўку на падтрымку па праграме Artpower ад Беларускай рады культуры, але яе абодва разы не ўзгаднілі. Аляксандр кажа пра супярэчнасці ў каментарах, што ён атрымаў ад экспертаў, якія ацэньвалі заяўку.
Тады пісьменнік запусціў краўдфандынг на выданне кнігі — дапамагла новаствораная платформа Gronka. Атрымалася сабраць 4385 еўра: гэта не ўся сума збору, які выстаўлялі на платформе, але гэтага хапіла, каб кніга ўсё ж выйшла. Яе наклад — 1000 асобнікаў. Жонка пісьменніка, мастачка Таісія Чарнуха, намалявала да кнігі 10 ілюстрацый і вокладку.
Пабачыць, што атрымалася, можна будзе зусім хутка — 23 студзеня стартуе продаж кнігі. У гэты ж дзень у варшаўскім Музеі вольнай Беларусі пройдзе прэзентацыя.
Кніга выходзіць у выдавецтве «Янушкевіч», так што набыць яе можна будзе ў кнігарні «Кнігаўка» ці на яе сайце.
Пасля прэзентацыі ў пісьменніка пачнецца тур па ЗША з новай кнігай пры падтрымцы Асацыяцыі беларусаў у Амерыцы.
Што да «Свінняў», агулам прадалося тры наклады беларускай версіі рамана і два наклады версіі па-руску, а таксама некалькі соцень экзэмпляраў у электроннай версіі.
Цяпер кнігу чытаюць прыкладна ў 60 краінах — ад Канады і Бразіліі да Паўднёвай Карэі і Аўстраліі.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬ
Каментары